Eigen woning en box 3: wat je moet weten

Mensen die een huis kopen of huren hebben vaak te maken met belastingen. Een belangrijk thema is de eigen woning. In Nederland valt de eigen woning in box 1. Dat betekent dat je er belasting over betaalt in je inkomen. Box 3 geldt voor vermogen zoals spaargeld, beleggingen en tweede huizen. Toch kan een huis soms in box 3 vallen. Bijvoorbeeld als je de woning niet meer zelf gebruikt. Voor veel mensen is het niet meteen duidelijk wat wel en niet in box 3 hoort. Dit artikel helpt je het verschil te zien en goed te begrijpen wat de regels zijn.

Wat is box 3 precies

Box 3 heet officieel de heffing op vermogen. Dat betekent dat de Belastingdienst belasting heft over spaargeld, beleggingen en tweede huizen. Elk jaar kijkt de Belastingdienst naar de waarde van je bezittingen op 1 januari. Daar trekt de schuld vanaf. Wat overblijft, is je vermogen voor box 3. Over dat bedrag betaal je een belastingbedrag. Hoe hoger je vermogen, hoe meer belasting je betaalt. De eigen woning die je zelf bewoont valt niet in box 3, maar in box 1. Daardoor is box 3 vooral belangrijk voor mensen met extra geld of extra woningen.

Waarom valt de eigen woning in box 1

Je huis waarin je zelf woont heeft een eigen woning. Dat valt in box 1. In box 1 betaal je belasting over je inkomen en over het eigenwoningforfait. Het eigenwoningforfait is een vast percentage van de waarde van je huis. Je mag de rente van je hypotheek van je inkomen aftrekken. Zo betaal je minder belasting. Op die manier is het systeem in box 1 geregeld voor mensen met een hypotheek. Daardoor betaal je geen belasting in box 3 voor het huis waarin je zelf woont.

Wat gebeurt er als je tweede huis hebt

Heb je behalve je eigen huis een tweede huis, dan valt dat tweede huis in box 3. Dat kan een vakantiewoning, een beleggingspand of een woning voor je kind zijn. De waarde van dat huis tel je bij je vermogen in box 3 op. Over de totale waarde betaal je belasting. Je mag geen hypotheekrente aftrekken voor een tweede huis. Wel kun je kosten van onderhoud aftrekken als je dat huis verhuurt. De regels voor een tweede huis in box 3 verschillen van de regels voor je eigen woning in box 1.

Hoe wordt de waarde van een woning in box 3 vastgesteld

Voor box 3 kijkt de Belastingdienst elk jaar op 1 januari naar de waarde van je woning. Dat is meestal de WOZ-waarde. De WOZ-waarde bepaalt de marktwaarde van het huis op die datum. Voor een tweede huis tel je deze waarde op bij je spaargeld en beleggingen. Over het totaal betaal je belasting in box 3. De Belastingdienst hanteert een vrijstelling voor een deel van je vermogen. Dat betekent dat je alleen belasting betaalt over het vermogen dat hoger is dan die vrijstelling. De waarde van je woning past dus bij de berekening van je vermogen in box 3.

Wat is heffingvrij vermogen in box 3

Heffingvrij vermogen is het deel van je vermogen waarover je geen belasting betaalt in box 3. Ieder jaar stelt de Belastingdienst een grens vast. Is je vermogen lager dan die grens, dan betaal je geen box 3-belasting. Als je vermogen hoger is dan die grens, betaal je alleen belasting over het deel daarboven. De waarde van een tweede huis telt mee voor je vermogen. Je kunt deze grens dus gebruiken om te berekenen of je belasting moet betalen. Mensen met een eigen woning in box 1 verliezen hun vrijstelling niet. Alleen tweede huizen en spaargeld tellen mee in box 3.

Wat gebeurt er als je je eigen huis tijdelijk niet bewoont

Soms woont iemand tijdelijk ergens anders. Bijvoorbeeld bij een relatie of in het buitenland. Dan telt de eigen woning vaak niet als eigen woning volgens de Belastingdienst. In dat geval kan het huis in box 3 vallen. Dat betekent dat je geen eigenwoningforfait hoeft te betalen, maar wel belasting in box 3. De WOZ-waarde telt dan mee voor je vermogen. Zodra je het huis weer zelf betrekt, valt het weer in box 1. Het is belangrijk om de Belastingdienst op tijd te informeren over je vertrek en terugkeer. Zo voorkom je onverwachte belastingaanslagen.

Hoe betaal je belasting over een huis in box 3

Heb je een huis in box 3, dan betaal je belasting over de waarde van dat huis en over je andere bezittingen. Dat gebeurt na de aangifte inkomstenbelasting. Je vult in wat de WOZ-waarde was op 1 januari. De Belastingdienst berekent dan het vermogen en de verschuldigde belasting. De tarieven voor box 3 zijn verdeelt in schijven. Hoe meer vermogen je hebt, hoe hoger het percentage is. Je betaalt deze belasting elk jaar opnieuw. Het is raadzaam om goed bij te houden wat je vermogen is, inclusief tweede huizen en spaargeld.

Veranderingen in regels voor vermogen

De regels voor box 3 veranderen van tijd tot tijd. De Belastingdienst past de vrijstelling en de tarieven aan. Ook wordt besproken of de berekening moet veranderen. Soms wordt er gekeken naar het werkelijke rendement in plaats van een vast percentage. Wie een tweede huis heeft, let daarop goed op. De waarde van de woning kan veranderen door de WOZ-waarde of door veranderingen in de wet. Blijf op de hoogte van nieuws over belasting. Vooral als de overheid plannen aankondigt die van invloed zijn op box 3.

Waarom is het belangrijk om op tijd te regelen

Als je een woning hebt die in box 3 valt, is het belangrijk om dit goed aan te geven bij de Belastingdienst. Doe elk jaar op tijd aangifte inkomstenbelasting. Voorkom boetes of extra kosten door te laat te zijn. De Belastingdienst kan een boete opleggen als je niet op tijd of onjuist aangifte doet. Ook kun je onverwacht belasting moeten betalen als je niet wist dat je huis in box 3 viel. Het is verstandig om hulp te vragen van een financieel adviseur of een belastingadviseur als je twijfelt. Zo weet je zeker dat je alles goed regelt. Het verschil tussen een eigen woning in box 1 en een woning of ander bezit in box 3 is belangrijk. Je eigen huis dat je zelf bewoont valt in box 1. Voor dat huis betaal je woningforfait en je mag hypotheekrente aftrekken. Een tweede huis, verhuurd of niet zelf bewoond, valt in box 3. Daar betaal je belasting over de waarde van het huis en je andere bezittingen. Blijf op de hoogte van de regels en doe elk jaar op tijd aangifte. Zo kom je niet voor verrassingen te staan.